Kleine club, grote muziek

Valerius Ensemble

Het Valerius Ensemble is al 31 jaar het enige professionele kamermuziekgezelschap in Overijssel. Maar hoe lang nog? “Zonder subsidie gaat het niet”, zegt voorzitter Jan Voortman. Zondag begint het nieuwe seizoen.

HERMAN HAVERKATE

Elk concert opnieuw zit hij op het puntje van de stoel. Dan zit Jan Voortman in de kleine zaal van het Muziekcentrum in Enschede en raakt hij volledig in de ban van wat hij vlak voor zich op het podium ziet en hoort. “Er zijn zelfs momenten dat ik denk: wie ben ik dat ik hier bij mag zijn? Kamermuziek is zo intiem, komt zo dichtbij dat het je altijd bij de strot grijpt, zelfs als ze stukken spelen die je misschien helemaal niet kent.”

Hij zegt het met volle overtuiging, Jan Voortman. Dat kan ook niet anders. Al vier jaar is hij bestuursvoorzitter van het Valerius Ensemble, maar tegelijk ook fan. “Ik volg de club al heel lang. De kleine zaal van het Muziekcentrum kan ik me niet voorstellen zonder het Valerius. De musici zitten er als in de huiskamer. Vanzelfsprekend en dichtbij. Soms halen ze het uit hun tenen. Elke noot beleef je mee. Moderne stukken die je thuis nooit zou draaien klinken hier opeens geweldig.”

Zo’n twintig concerten per jaar geeft het Valerius. Al 31 jaar. René Geesing en André Kerver, musici van het Orkest van het Oosten richtten het gezelschap in 1988 op, vlak na de opening van het Enschedese Muziekcentrum. Kamermuziek in de breedste zin van het woord bepaalt de programma’s die sindsdien zo’n zes keer per jaar in meerdere concertzalen weerklinken. Programma’s waarbij het ensemble in wisselende samenstellingen speelt, van duo’s en trio’s tot strijkkwartetten en octetten.

“Het repertoire voor kamermuziek is oneindig groot en rijk. Van Mozart tot nu en alles wat daartussen zit. Wat in de grote zaal klinkt hoor je bij ons in het klein. Lang niet alle musici uit een symfonierorkest vinden het plezierig om in zo’n intieme setting te spelen. Het is ook niet zo dat wij het kamerorkest zijn van het Orkest van het Oosten. Het Valerius is een aparte stichting. We werken met zo’n twintig muzikanten, stuk voor stuk liefhebbers met een brandend verlangen om dit repertoire te spelen.”

Zondag begint het ni euwe seizoen. In de kleine zaal van het Muziekcentrum uiteraard, ook dit keer weer zes zondagmiddagen de vaste stek voor het Valerius. Op de vaste tijd van 14.30 uur wordt er dan afgetrapt met Menage à trois, een bloemlezing van de mooiste pianotrio’s (piano, viool, cello) van Haydn, Beethoven en Brahms. Behalve in het Muziekcentrum, wordt er dit seizoen ook gespeeld in Concordia, Schouwburg Hengelo, de Stadsgehoorzaal in Kampen en het HOFtheater in Raalte.

Alles uit de kast

Toch zijn er, vlak voordat de eerste noten weerklinken, ook grote zorgen. Sinds de provincie Overijssel vijf jaar geleden besloot de jaarlijkse subsidie van 20.000 euro stop te zetten moet alles uit de kast om het gezelschap te laten voortbestaan. “Op dit moment krijgen we alleen steun van de gemeente Enschede. Dankzij een weldoener die ons nog een paar keer een groot bedrag heeft gegeven konden we de boel draaiende houden. Maar structureel ontbreekt het ons aan een solide financiële basis.”

Voortman hoopt vurig op nieuwe ondersteuning van de provincie. De gesprekken daarover lopen. “Ik wil niet de indruk wekken van een zinkend schip, maar de lucht wordt wel steeds zwarter. Kamermuziek is niet iets voor het groot publiek. Met 150 mensen zoals in het Muziekcentrum zijn we al tevreden. Maar dan nog lijd je verlies. De musici spelen voor belachelijk weinig geld. Er is niemand die hier een cent aan verdient. We hebben op alle mogelijke manieren op onze programma’s ingeteerd. Nu zitten we aan de ondergrens. Zonder subsidie gaat het niet. Deze club hoort bij ons erfgoed: het wordt tijd dat we dat beseffen.”

Het Valerius Ensemble opent zondag om 14.30 uur het seizoen in de kleine zaal van het Muziekcentrum. Later komen ook andere vormen van kamermuziek aan bod. Zie voor het volledige programma valeriusensemble.nl